Achacachi

World’s highest city site.  Patpatankiri markana kont’awipa. Sitio de la ciudad mas alta del mundo.

 

 

    Aymara    English    Castellano


ARUMA, YOUR OPINION, SU COMENTARIO achacachi@gmail.com   K'ELLT'AM ARUSUWIMA.  GUESTBOOK.  LIBRO DE VISTAS guestbook ACHACACHI  Kallta  Home  Inicio https://achacachi.tripod.com/     UÑAWINACA / PICTURES / FOTOS           

 

Achacachi History Historia Jakawi

LOCATION - UBICACION

A 93 Km de La Paz y sobre 12.647 feet  above mean sea level  or  3.854 metros sobre el nivel del mar


Ver Altitude y mapa longitudinal
Ver mas  See more  Juk’ampi

 

Lic. EUGENIO ROJAS APAZA.  JILIRI IRPIRI - THE MAYOR - EL ALCALDE.

Jiliri irpiri, Mayor, Alcalde

Lic.  Eugenio Rojas Apaza

(2004 - 2009). 591 - 71557799
Phone:591 - 2 - 2136503
Fax:591 - 2 - 2136503 HOW TO GET?  ¿CÓMO LLEGAR?  ¿KUNJAMA PURIÑASA? A ACHACACHI

ACHACACHI  NEWS - NOTICIAS - YATIYAWINACA

Writings about

Escritos acerca

K’ellt’awinaca

 

 

TANYA ELIZABETH IMAÑA SERRANO

TANYA ELIZABETH IMAÑA SERRANO

·    FIESTA EN ACHACACHI. CUANDO LOS 'LLORONES' DANZAN

·    ACHACACHI “EL QUE SIEMPRE ESTÁ LLORANDO”

 

 

 

NESTOR TABOADA TERAN

JACHAKACHI KAÑUNA

 

 

ALFONSO PRUDENCIO CLAURE (PAULOVICH)

 

 

CLICK TO ENLARGE  CLIC PARA AGRANDAR  T'OJT'AM JACH'APTAÑATAKI
ACHACACHI city is in South America, Republic of Bolivia, Department of La Paz, at the East side of Lake Intikjarka (Titicaca) in Omasuyos County. It is the capital of the First Section of this county. Achacachi was recognised as an administrative capital trough D.S. of 7-9-1863 making January 24 as its anniversary date.

Achacachi is a distance of 93 kilometres far from La Paz city (Bolivia), 199 Km from Puno (Peru) and 540 Km far from Cuzco (Peru). The city has 7540 inhabitants.  The region has a predominant cold weather.

Achacachi means “Big point” it derives from two aymará words: “jach'a”, ‘big’ and “k'achi”, ‘point’.  After de Spanish conquest, Achacachi was known as “Villa Lealtad de Caceres”, due to first landlord’s surname.

The town in whole is of Colla origin with aymará language. The Colla nation is known for keeping alive its ancient organizations, in many cases turned into agrarian unions. It is interesting to visit the snow - capped Illampu peak. The Keka and Tambo rivers and Lake Intikjarka (Titicaca).

Achacachi has three main festivities: San Pedro, Corpus Cristi and Exaltacion of our Lord, which are some prehispanic and folkloric original dancing and musical expressions.

San Pedro (29, june) Here you can see Morenada, Caporales, Danzantis y P'acochis. It is a “Misti” festivity. Misti means neither Spaniard nor Colla, but been born of both, who come from La Paz city or other cities, even from United States, to dance Achacachi.

Then we have the Corpus Cristi festivity where you can see mukululus, kjachwiris, chokela, wacawacas. It’s a Colla festivity because the people who dance here belong to communities around Achacachi.

Finally, it is the Exaltacion of our Lord festivity (18 nov). In this festivity we got the Incas, Diablada, Cullawada, Mok'ok'aras, Potolo, Llamerada and Morenos dances as the “Morenada Juventud san Pedro residentes de Achacachi ‘Los catedráticos’ con su paso militarizado” but well-known as Morenada “Los catedráticos”. The Exaltacion of our Lord festivity is called obrero festivity because just dance these people: tailors, carpenters, retailers in coca leaves and blacksmiths.

GUIDE: How to get? | What does Achacachi name mean? | History | Aymara people surnames | THE MAYOR: Eugenio Rojas | Bolivian nations | More in English.


La ciudad de Achacachi se encuentra en Sudamérica, Republica de Bolivia, Departamento de La Paz, Provincia Omasuyos. Es la capital de la Primera Sección de esta provincia. Achacachi fue reconocida como capital administrativa a través del D.S. de 7-9-1863 haciendo cada 24 de enero como fecha aniversario.

 

Achacachi está a una distancia de 93 Km de la ciudad de La Paz (Bolivia), a 199 Km de Puno (Perú) y a 540 Km de Cuzco (Perú). La ciudad tiene 7540 habitantes.  Tiene clima predominantemente frío.

 

Achacachi quiere decir “Punta Grande”, deriva de dos palabras del aymará: “jach’a”, ‘grande’ y “k’achi”, ‘puntiaguda’, ‘afilado’, algo que acaba en una ‘punta’.  En la colonia se lo llamó “Villa Lealtad de Cáceres”, por ser el apellido del primer encomendero de Achacachi. También se dice que la palabra “Achacachi” deriva de “jachacjachi”.

 

La población en su conjunto es de origen Colla y de habla aymará, y es conocido por mantener vivas sus organizaciones ancestrales, en muchos casos convertidas en sindicatos agrarios, además por su fama de tradición combativa y guerrera.

 

Es interesante visitar el nevado Illampu y el cerro Suruk’achi. El río Keka y Tambo. Además del lago Intikjarka (Titicaca).

 

Tiene tres fiestas principales, la de San Pedro y San Pablo, Corpus Cristi y la Fiesta de la Exaltación, que constituyen una de las pocas expresiones originales en danzas y música prehispánica y folklórica.

 

San Pedro y San Pablo. Esta fiesta se lleva a cabo cada 29 de junio. Es una fiesta de mistis, de la gente mestiza (misti, nacidos de Collas y españoles), o como ellos mismos se llaman: “vecinos”.En esta festividad se baila Morenada, Caporales, Danzantis y P'acochis. Vease también una semblanza y origen de esta festividad.

 

Corpus Cristi. En esta fiesta se bailan, mukululus, kjachwiris, chokela, wacawacas. Es conocida como una fiesta de indios por que participan las comunidades de alrededores de la ciudad.

 

Fiesta de la Exaltación. Por ultimo esta la Festividad de la Exaltación del Señor (18 de noviembre) o Fiesta de Obreros por que solo bailan la gente dedicada al comercio de la hoja de coca, los sastres, los herreros, los transportistas, etc. En esta fiesta se baila Incas, Diablada, Cullawada, Mok'ok'aras, Potolo, Llamerada y también Morenos como la: Morenada Juventud san Pedro residentes de Achacachi “Los catedráticos” con su paso militarizado mas conocido como Morenada “Los catedráticos”.

 

GUÍA: ¿Cómo llegar? | ¿Que significa Achacachi? | Historia | El Alcalde: Eugenio Rojas | Personajes de la provincia Omasuyos | Naciones de Bolivia | Mas en castellano.

 

VÍNCULOS DE INTERÉS


 

Jach’ak’achi markaja Abyyala orakenkiwa, Bolivia jachamarkana, Chuquiyapu departamentuna, Omasuyo provinciana. Aca provinciatsti k’alltiri seccionan, jiliri irpiri, ayllupawa. Jach’ak’achisti 93 Km Chuquiyapu markata ukhjankiwa  199 Km Punota (Perú)  540 Km Cuzcuta (Perú).  Urupasti 24 enerowa, ukhama siwa D.S. 7-9-1863.

 

Jach’ak’achija 7540 utjiriniwa. Aksa orakesti thaya patawa.

 

Jach’ak’achi aruja jutiwa paya aymará aruta, sañani: “jach’a”, ‘jilt’atpacha’, umkampisti, “k’achi”, ‘kharintasiri qullu kala’. Ispañolanakaja “Villa Lealtad de Caceres” sutimpiw sutisht’apjhanja, cunatsti, kalltiri oraqueaputataja uca sutinitaynaya colla,  aymará aruni, jaquita jutiriwa.

 

IRPIRI: | ¿Kunjama puriñasa?  | ¿Kunasa saña muni Jach’ak’achi sutija? | JILIRI IRPIRISA: Lic. Eugenio RojasJuk’ampi aqymara aruna.

 

 

 

Copyright © 2006  Achacachi (Jach'ak'achi)

World’s highest city site   Sitio de la ciudad mas alta del mundo   Patpatankiri markana kont’awipa.

All Rights Reserved. Todos los derechos reservados. Jarkt’atawa.